Μετά την έναρξη εφαρμογής του νέου ασφαλιστικού νόμου Ν.4387/2016 επέρχονται σημαντικές αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών τόσο των μισθωτών όσο και των αυτοαπασχολούμενων.
Η πρώτη μεγάλη αλλαγή βέβαια είναι η ενοποίηση όλων των υφιστάμενων ταμείων. Έτσι οι ασφαλισμένοι σε ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΙΚΑ, ΕΤΑΠ ΜΜΕ, ΕΤΑΑ, ΝΑΤ και οι Ασφαλισμένοι Δημοσίου ασφαλίζονται πλέον σε ένα ενιαίο ταμείο με την επωνυμία ΕΦΚΑ-Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης.
Λόγω του ότι οι σχετικές εγκύκλιοι για την υλοποίηση των αλλαγών έχουν καθυστερήσει πολύ να εκδοθούν και τις τελευταίες ημέρες εκδίδονται εγκύκλιοι σε καταιγιστικούς ρυθμούς θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε συνοπτικά για τις αλλαγές που έχουν επέλθει για την ασφάλιση των μισθωτών εργαζόμενων με εξαρτημένη εργασία και για τον τρόπο αντιμετώπισης τυχόν προβλημάτων κατά τον επικείμενο υπολογισμό μισθοδοσίας περιόδου Ιανουαρίου 2017.
Κατ αρχήν έχουν επέλθει αλλαγές στην ασφάλιση ορισμένων μόνο ειδικών κατηγοριών μισθωτών οι οποίες αναγράφονται αναλυτικά παρακάτω. Οι περισσότερες από αυτές τις κατηγορίες μισθωτών εντάσσονται για πρώτη φορά στον κλάδο μισθωτών ΕΦΚΑ από άλλα πλην του ΙΚΑ ταμεία. Οι αποδοχές και οι εισφορές τους θα δηλώνονται από 1/1/17 με υποβολή ΑΠΔ μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα από τον μήνα απασχόλησης. Είναι σημαντικό ότι για πρώτη φορά το Δημόσιο υποχρεούται να υποβάλλει ΑΠΔ για το σύνολο των δημόσιων υπαλλήλων που απασχολεί και είχαν μέχρι 31/12/16 ως ασφαλιστικό φορέα κύριας σύνταξης το δημόσιο. Η ΑΠΔ των φορέων του δημοσίου όμως υποβάλλεται σε προθεσμία δύο μηνών μετά το μήνα απασχόλησης. Για την περίοδο Ιανουαρίου δηλαδή θα υποβληθεί θεωρητικά στα τέλη Μαρτίου 2017. Στην πράξη η σχετική προθεσμία πρώτης υποβολής ΑΠΔ Δημοσίου θα παραταθεί πολύ περισσότερο.
Με δεδομένο το ότι μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί εγκύκλιος με αναθεωρημένους πίνακες ΟΣΥΚ και σχετικών πακέτων ασφάλισης ΙΚΑ, αναμένεται ότι για όλες τις νέες κατηγορίες ασφαλισμένων στον ΕΦΚΑ μισθωτών θα υποβληθούν συμπληρωματικές ΑΠΔ για την περίοδο Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου 2017. Εκτιμούμε ότι πιθανόν η σχετική προθεσμία υποβολής συμπληρωματικών ΑΠΔ για τους μήνες αυτούς να είναι το τέλος Απριλίου 2017. Αναμένεται επίσης ότι θα παραταθεί και η προθεσμία πληρωμής των σχετικών ασφαλιστικών εισφορών για αυτές τις κατηγορίες μισθωτών.
Πέραν αυτών των παρακάτω αναγραφόμενων συγκεκριμένων κατηγοριών δεν έχει επέλθει καμία αλλαγή στους υπόλοιπους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, δεν έχουν μεταβληθεί δηλαδή τα πακέτα ασφάλισης και τα ποσοστά εισφορών των ήδη ασφαλισμένων στο ΙΚΑ την 31/12/16 πλην του ότι από 1/1/2017 ισχύει νέο ανώτατο μηνιαίο ασφαλιστικό όριο εισφορών μισθωτών και εργοδοτών το οποίο ανέρχεται σε 5.860,80 ευρώ. Το νέο αυτό ανώτατο ασφαλιστικό όριο ισχύει και ως συνολικό όριο του αθροίσματος των αποδοχών που λαμβάνονται για τυχόν παράλληλη απασχόληση μισθωτού σε πολλούς εργοδότες.
Οι μεταβολές που επήλθαν αφορούν στις παρακάτω κατηγορίες εισφορών:
1. Εισφορές για Ασφαλισμένους μισθωτούς του ΕΤΑΠ ΜΜΕ (εργαζόμενοι στον τύπο και τα μέσα μαζικής επικοινωνίας) που εντάσσονται στον ΕΦΚΑ ΜΙΣΘΩΤΩΝ.
2. Εισφορές για ασφαλισμένους μισθωτούς στον τομέα ασφάλισης ΤΑΝΠΥ ΟΑΕΕ που εντάσσονται στον ΕΦΚΑ μισθωτών.
3. Για πρώτη φορά δημιουργείται υποχρέωση ασφάλισης από 1/1/17 για μισθωτή εργασία για τα μέλη ΔΣ ΑΕ, τα μέλη ΔΣ συνεταιρισμών και τα μέλη διοίκησης εταιρειών και οργανισμών. Προϋπόθεση ασφάλισης είναι τα εν λόγω μέλη ΔΣ και διοίκησης να λαμβάνουν αμοιβή για τα καθήκοντα τους αυτά.
4. Εισφορές για δικηγόρους που απασχολούνται με έμμισθη εντολή πάγιας αντιμισθίας.
5. Εισφορές για ασφαλισμένους μισθωτούς ανειδίκευτους εργάτες γης και μετακλητούς εργάτες τρίτων χωρών που από τον ΟΓΑ εντάσσονται στον ΕΦΚΑ μισθωτών. Για τους εργαζόμενους αυτής της κατηγορίας δεν θα υποβάλλεται ΑΠΔ αλλά οι εισφορές τους θα αποδίδονται με αγορά ειδικού παραβόλου που θα αποτελεί κατά κάποιον τρόπο μια νέα μορφή εργόσημου.
6. Εισφορές των ασφαλισμένων στον ΕΤΑΑ (πρώην ΤΣΜΕΔΕ, Ταμείο Νομικών και ΤΣΑΥ). Αφορά μισθωτούς μηχανικούς, υγειονομικούς και νομικούς που εντάσσονται στον ΕΦΚΑ μισθωτών.
7. Εισφορές για μισθωτούς που απασχολούνται με δελτίο παροχής υπηρεσιών. Πρόκειται για νέα κατηγορία μισθωτών που αν και είναι αυτοαπασχολούμενοι αντιμετωπίζονται ασφαλιστικά ως μισθωτοί.
Για να ασφαλιστούν ως μισθωτοί πρέπει να συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις :
- Να είναι ασφαλισμένοι κατ' αρχήν ως αυτοαπασχολούμενοι στον ΟΑΕΕ ή ΕΤΑΑ και να μην εργάζονται παράλληλα ως μισθωτοί ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ (τώρα ΕΦΚΑ μισθωτών).
- Το εισόδημα τους από την παροχή υπηρεσιών να προέρχεται από μέχρι δύο φυσικά ή νομικά πρόσωπα στα οποία παρέχουν υπηρεσίες με διαρκή και όχι ευκαιριακή δραστηριότητα. Ουσιαστικά, πρέπει να υπάρχει μακροχρόνια σύμβαση παροχής υπηρεσιών ή να προκύπτει συνεχής παροχή υπηρεσιών αποκλειστικά σε δύο εργοδότες.
- Αν υπάρχουν πολλοί – πάνω από δύο - εργοδότες (πελάτες) των εργαζομένων με δελτίο παροχής υπηρεσιών που συνδέονται όμως επιχειρηματικά μεταξύ τους μπορεί να θεωρηθεί ότι ισοδυναμούν με έναν εργοδότη και άρα οι εργαζόμενοι απασχολούνται τελικά ως μισθωτοί σε αυτούς. Τέτοια περίπτωση είναι να πρόκειται για επιχειρήσεις με κοινή ιδιοκτησία, κοινή έδρα ή κοινό αντικείμενο εργασιών.
- Ο απασχολούμενος με δελτίο υπηρεσιών που συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις για να ασφαλιστεί ως μισθωτός πρέπει να το αναγράψει με σφραγίδα στο τιμολόγιο που δίνει στον εργοδότη-πελάτη του. Η αναγραφή της φράσης «Πρόσωπο ασφαλιζόμενο σύμφωνα με την παρ.9 του αρ.39 Ν.4387/2016» στο τιμολόγιο θεωρείται ως γνωστοποίηση στον εργοδότη και έναρξη ασφάλισης του ως μισθωτού. Ο εργοδότης υποχρεούται στη συνέχεια στην υποβολή ΑΠΔ για κάθε μήνα απασχόλησης. Αν δηλαδή ο αυτοαπασχολούμενος δεν γνωστοποιήσει το αίτημα του στον πελάτη-εργοδότη αυτός δεν επέχει ευθύνη ασφαλιστικών εισφορών.
- Αν ο εργοδότης έχει αντίρρηση για την ασφάλιση ως μισθωτού του εργαζόμενου με μπλοκάκι τότε ο εργαζόμενος υποβάλλει σχετική δήλωση στον ΕΦΚΑ. Μέχρι να αποφανθεί επί του θέματος ο ΕΦΚΑ ο αυτοαπασχολούμενος δεν ασφαλίζεται ως μισθωτός.
- Αν ο αυτοααπασχολούμενος με δελτίο παροχής χάσει τις προϋποθέσεις για ασφάλιση ως μισθωτός π.χ. αν αποκτήσει και άλλους πέραν των δύο εργοδοτών, πρέπει να το γνωστοποιήσει αμέσως στον αρχικό εργοδότη του. Η γνωστοποίηση θεωρείται ως διακοπή της ασφαλιστικής του σχέσης ως μισθωτού.
- Επισημαίνουμε ότι η σχετική εγκύκλιος Φ80000/οικ.2460/1069 του Υπ. Εργασίας & Κοιν. Ασφάλισης ορίζει ότι αν ένας εργαζόμενος είναι μισθωτός με σχέση εξαρτημένης εργασίας σε έναν εργοδότη και λάβει πέραν του μισθού του κάποιες αποδοχές με έκδοση δελτίου παροχής υπηρεσιών, οι αποδοχές αυτές θεωρούνται ως μισθωτή εργασίας. Άρα οι αποδοχές που έλαβε με ΔΑΠΥ ο μισθωτός υπάγονται στις ίδιες ασφαλιστικές εισφορές με αυτές της τακτικής του μισθοδοσίας.
Σημειώνουμε ότι τα μέλη ΔΣ παρέχουν μεν από ασφαλιστικής πλευράς μισθωτές υπηρεσίες αλλά πάγια δεν θεωρούνται ως εργαζόμενοι με σχέση εξαρτημένης εργασίας. Άρα τα μέλη ΔΣ που ασκούν κάποιο ελεύθερο επάγγελμα μπορούν να λάβουν αμοιβή από την επιχείρηση με τιμολόγιο για παροχή υπηρεσιών του επαγγέλματος τους. Σε αυτή την περίπτωση η αμοιβή του τιμολογίου μέλους ΔΣ δεν θεωρείται αυτοδίκαια ασφαλιστικά ως μισθωτές υπηρεσίες.
8. Εισφορές μισθωτών πρώην ασφαλισμένων σε ταμεία ΔΕΚΟ, πρώην ταμεία δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών, υπάλληλους ΝΠΔΔ, υπάλληλους ασφαλιστικών ταμείων, καλλιτέχνες κ.α. που εντάσσονται στον ΕΦΚΑ μισθωτών.
9. Εισφορές για εργαζόμενους στο Δημόσιο και σε δημόσιους φορείς και ΝΠΔΔ που μέχρι 31/12/16 είχαν ως φορέα ασφάλισης για κύρια σύνταξη το Δημόσιο.
Τέλος πρέπει να αναφέρουμε ότι πέραν των εισφορών κύριας σύνταξης και τυχόν επικουρικής σύνταξης οφείλονται για όλους τους ασφαλισμένους στον ΕΦΚΑ μισθωτών, εισφορές για υγειονομική περίθαλψη δηλαδή για Κλάδο Υγείας .
Επίσης οφείλονται για όλους τους μισθωτούς πλην των μελών ΔΣ και των δικηγόρων με πάγια αντιμισθία εισφορές συνεισπραττόμενων εισφορών από το ΙΚΑ ΤΕΑΜ υπέρ ανεργίας (υπέρ ΟΑΕΔ, ΛΑΕΚ κ.λ.π.).
Για ορισμένες κατηγορίες ασφαλισμένων προερχόμενων από το ΕΤΑΑ υπάρχει υποχρέωση καταβολής εισφορών κλάδου εφάπαξ παροχών πρόνοιας. Οι εισφορές αυτές συνεχίζουν να αποδίδονται με βάση τις επιμέρους προϋπάρχουσες διατάξεις ασφάλισης που υπήρχαν για κάθε φορέα ασφάλισης εφάπαξ παροχών.
Σας παραθέτουμε πίνακες με τα ισχύοντα από 1/1/17 για τις εισφορές ασφάλισης για όλες τις παραπάνω κατηγορίες ασφαλισμένων εδώ
